Ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου του γόνατος

Η ρήξη πρόσθιου χιαστού της άρθρωσης του γόνατος είναι μια πολύ συνηθισμένη αθλητική κάκωση. Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος βρίσκεται μέσα στην άρθρωση του γόνατος και συνδέει τα δύο οστά που απαρτίζουν την άρθρωση (μηρός-κνήμη). Ο ρόλος του, παρά  ο μικρό του μέγεθος, είναι πολύ σημαντικός διότι αποτελεί το βασικότερο σταθεροποιητικό στοιχείο της άρθρωσης του γόνατος. Συμβάλλει αποφασιστικά στο να αποτρέπει την υπερβολική στροφή του γόνατος, την υπερβολική έκταση του (υπερέκταση) και την πρόσθια μετατόπιση της κνήμης σε σχέση με τον μηρό. Με τον τρόπο αυτό, το γόνατο από μια ασταθής άρθρωση, μετατρέπεται σε μια στιβαρή και ακλόνητη κατασκευή που μπορεί να υποστηρίζει το ανθρώπινο σκελετό και να συμβάλλει καθοριστικά στην κίνησή του.

Πολύ συχνά όμως το γόνατο υποβάλλεται σε απότομες και ισχυρές δυνάμεις (κυρίως κατά την άθληση) που ξεπερνούν τα όρια αντοχής του χιαστού συνδέσμου. Αποτέλεσμα είναι η βαρεία κάκωση του συνδέσμου που μπορεί να κυμαίνεται από μικρή διάσταση των ινών του μέχρι και ολική ρήξη του. Οι ανωτέρω δυνάμεις μπορεί να εμπεριέχουν το στοιχείο της στροφής του γόνατος, της υπερέκτασης του γόνατος και της πρόσθιας μετατόπισης της κνήμης σε σχέση με τον μηρό, ή συνδυασμό των παραπάνω. Οι συνηθέστεροι μηχανισμοί κάκωσης είναι η βίαιη στροφή της άρθρωσης (όπως συμβαίνει σε απότομη αλλαγή πορείας, συνήθης τραυματισμός στους σκιέρ) και η βίαια πλήξη της έξω επιφάνειας του γόνατος (συνήθης τραυματισμός στο ποδόσφαιρο).

Η ρήξη του συνδέσμου γίνεται συνήθως αντιληπτή από τον ασθενή με ένα χαρακτηριστικό ήχο που ακολουθείται από έντονο πόνο ( ο οποίος υφίεται γρήγορα), οίδημα και δυσκαμψία της άρθρωσης. Σε περίπτωση ολικής ρήξης πρόσθιου χιαστού είναι αδύνατη η συνέχιση της δραστηριότητας από τον ασθενή και είναι πολύ δύσκολη η φόρτιση του σκέλους.

Η διάγνωση της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου γίνεται με τον συνδυασμό ενδελεχούς κλινικής εξέτασης και διενέργειας μαγνητικής τομογραφίας στον ασθενή κατά την οποία μπορεί να εντοπιστούν και άλλες συνοδές κακώσεις της άρθρωσης όπως ρήξεις μηνίσκων ή πλαγίων συνδέσμων.

Η θεραπεία της ρήξης του πρόσθιου χιαστού καθορίζεται από τον βαθμό της κάκωσης του. Σε περίπτωση διάτασης ή μερικής ρήξης του συνδέσμου (κάκωση α’ και β’ βαθμού), η θεραπεία είναι συντηρητική και περιλαμβάνει φυσιοθεραπευτική αγωγή, αποφυγή φόρτισης και κινήσεων που υποβάλουν τον σύνδεσμο σε υπερέκταση και έξω στροφή, ενώ τις πρώτες ώρες μετά τον τραυματισμό καθοριστική είναι η αντιμετώπιση του πόνου και του οιδήματος με ελαστική περίδεση, παγοθεραπεία και αποφόρτιση του πάσχοντος σκέλους. Σε περίπτωση ολικής ρήξης του πρόσθιου χιαστού, η αντιμετώπιση είναι χειρουργική και περιλαμβάνει την αρθροσκοπική αποκατάσταση του ραγέντος συνδέσμου με τοποθέτηση μοσχεύματος. Οι ενδείξεις για χειρουργική αποκατάσταση ενδυναμώνονται στις περιπτώσεις που ο ασθενής είναι νέος και δραστήριος (ιδίως σε ηλικίες κάτω των 40 ετών) , σε περίπτωση συνοδών κακώσεων μαλακών μορίων του γόνατος, και σε αποτυχία της συντηρητικής αντιμετώπισης (διατήρηση πόνου και αστάθειας). Η διάρκεια της αποκατάστασης με συντηρητική θεραπεία είναι 2-8 εβδομάδες και με χειρουργική θεραπεία περίπου 6-10 μήνες.

Δημήτριος Ν. Κακλαμάνης Χειρουργός Ορθοπαιδικός